|
Kratka povijest Hrvatske
|
|
Krótka historia Chorwacji
Lud chorwacki, w roku 626, podporządkował sobie rzymskie prowincje Dalmację, Panonię i Ilirię, tworząc dwa niezależne księstwa, które w Królestwo Chorwacji zjednoczył jego pierwszy król, Tomislav, koronowany w 925 roku. Chorwacja Adriatycka to, obok Królestwa Franków, pierwsze trwałe i zorganizowane państwo w Europie Środkowej. Po wymarciu rodzimej dynastii Trpimiroviciów, parlament (Sabor) wybierał królów Chorwacji spośród władców innych państw, ustanawiając tym samym unię personalną – wpierw Chorwacji i Węgier (1102–1300 i 1307–1526), potem zaś Chorwacji i Austrii (1527–1918). Jako przedmurze chrześcijańskiej Europy między wiekiem XV a XVIII, Królestwo Chorwacji miało kluczowe znaczenie w zatrzymaniu dalszego parcia Imperium Osmańskiego na Zachód, podczas gdy, z drugiej strony, większość chorwackiego wybrzeża zajęła Republika Wenecka. Królestwo Chorwacji zachowało swą suwerenność państwową dzięki szczególnej pozycji w obrębie Monarchii Habsburgów aż do jej rozpadu w 1918 roku.
Po tym, gdy w roku 1918 Chorwacja zerwała konstytucyjne powiązania z Austrią i Węgrami, została bez zgody swego parlamentu włączona do nowo powstałego Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców (późniejsze Królestwo Jugosławii). Chorwacja została tym samym po raz pierwszy wpisana w bałkański kontekst polityczny i wbrew swej woli przestała istnieć jako państwo. Autonomiczna Banowina Chorwacka, ustanowiona w wyniku porozumieniu chorwackiej opozycji i Rządu jugosłowiańskiego w roku 1939, przetrwała do rozbicia Jugosławii przez państwa Osi w 1941 roku. Mimo jednomyślnego poparcia społeczeństwa dla prozachodniej koalicji chłopsko-demokratycznej, druga wojna światowa toczyła się w Chorwacji pomiędzy dwoma ruchami radykalnymi – ustaszami pod protektoratem państw Osi i komunistami (partyzantami), opowiadającymi się po stronie aliantów; oba proklamowały własne państwo chorwackie. Od 1945 roku Chorwacja była jednym z sześciu państw związkowych komunistycznej Jugosławii marszałka Tity. Demokratyczny ruch narodowy na rzecz politycznych praw Chorwacji w Jugosławii – znany jako „Chorwacka Wiosna” – który w roku 1967 sprzeciwił się przymusowemu złączeniu języka chorwackiego z serbskim w serbochorwacki, został przez jugosłowiański reżim zdławiony w 1971 roku.
W następstwie demokratycznych wyborów 1990 roku, w roku 1991 Republika Chorwacji ogłosiła niepodległość, podobnie jak większość państw wchodzących w skład Jugosławii. Wykorzystując byłe wojska federalne i lokalnych rebeliantów, Serbia i Czarnogóra napadły w 1991 roku Chorwację oraz Bośnię i Hercegowinę w celu zachowania terytoriów podbitych w kadłubowej Jugosławii. Wojna zakończyła się w 1995 roku zwycięstwem Chorwacji i wyzwoleniem terenów okupowanych, podczas gdy równoczesne sukcesy chorwacko-bośniackich sojuszników doprowadziły do procesu pokojowego w Bośni i Hercegowinie. ■
|
Vanjske poveznice |
► Pacta conventa (1102.): Sporazum o izboru Kolomana Arpadovića za kralja Hrvatske (Izvor: Jura Regni Croatiae, Dalmatiae et Slavoniae, dio I., Zagreb, 1862.)
► Cetinska isprava (1. siječnja 1527.): Odluka Sabora o izboru Ferdinanda Habsburškog za kralja Hrvatske (Izvor: Jura Regni Croatiae, Dalmatiae et Slavoniae, dio II., Zagreb, 1862.)
► Pragmatička sankcija (11. ožujka 1712.): Zakonski čl. VII./1712. Sabora o nasljedstvu hrvatske krune za žensku lozu Habsburgovaca (Izvor: Jura Regni Croatiae, Dalmatiae et Slavoniae, dio II., Zagreb, 1862.)
► Odluka o neovisnosti (25. lipnja 1991.): Ustavna odluka Sabora o suverenosti i samostalnosti Republike Hrvatske (Izvor: Narodne novine 31/1991.)
► The situation in the occupied territories of Croatia (9. prosinca 1994.): Rezolucija Opće skupštine Ujedinjenih naroda A/RES/49/43 (Izvor: UN)
► The situation in Bosnia and Herzegovina (8. studenog 1994.): Rezolucija Opće skupštine Ujedinjenih naroda A/RES/49/10 (Izvor: UN)
|
|
|
|
